ปาน เป็นปัญหาผิวหนังรูปแบบหนึ่งที่เกิดขึ้นมาพร้อมกับคนเราได้ตั้งแต่เกิดเลยค่ะ ในภาษาอังกฤษเราจึงเรียกกว่า Birthmark หรือ ปานแต่กำเนิด ปานสามารถขึ้นได้ทั่วทั้งร่างกายไม่ว่าจะเป็น ตามผิวหน้า หรือ ผิวกาย หลายคนที่กำลังมีปัญหาปานจึงมักมีความสงสัยว่า “ปานเกิดจากอะไร?” ปานเกิดจากกรรมพันธุ์ได้ไหม? แล้วเราจะกำจัดปานเหล่านี้ด้วยวิธีใดได้บ้าง?
ในวันนี้ หมอตวง Amara Clinic จึงขอชวนทุกคนมาทำความรู้จักกับ ปัญหาปาน ให้ดียิ่งขึ้น! ซึ่งต้องขออธิบายก่อนว่าปานของคนเรามีหลายชนิด ปานบางชนิดสามารถจางและหายไปได้เอง แต่ปานบางชนิดก็จำเป็นที่จะต้องใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการรักษา เราไปดูรายละเอียดเพิ่มเติมกันดีกว่าค่ะ ว่าการเกิดของปาน การรักษา และป้องกันปัญหาปานที่ผิวหนัง จะมีวิธีไหนตอบโจทย์กับทุกคนบ้าง
ปานเกิดจากอะไร?
ปาน (Birthmark) เกิดจากสาเหตุอะไรนั่นยังคงเป็นเรื่องที่สรุปไม่ได้ชัดเจน 100% จากการศึกษาหาสาเหตุของปานในปัจจุบันพบว่า รอยปาน อาจเกิดได้จากความผิดปกติของเซลล์ต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น ความผิดปกติของเซลล์ผิวหนัง หลอดเลือด และในบางกรณีอาจเกิดจากความผิดปกติของทางเดินน้ำเหลืองและกล้ามเนื้อได้ แต่ทั้งนี้นักวิทยาศาสตร์ก็ยังไม่มีหลักฐานเพียงพอที่จะสามารถสรุปสาเหตุที่แน่ชัดได้ แต่เราสามารถคาดการณ์การเกิดความผิดปกติของผิวหนังจนกลายมาเป็นปานแต่ละชนิดได้หลัก ๆ ดังนี้
-
- เซลล์เกิดการเคลื่อนตัวผิดปกติระหว่างที่ตัวอ่อนกำลังเจริญเติบโตในครรภ์
- ความผิดปกติของหลอดเลือดใต้ผิวหนัง
- เส้นประสาทควบคุมหลอดเลือดฝอยทำงานผิดปกติ
- การผลิตของเม็ดสีเมลานินมากผิดปกติ
- ระบบภายในร่างกายทำงานผิดปกติ (การหาสาเหตุที่แน่ชัดควรเข้ารับวินิจฉัยจากแพทย์ผิวหนังเพิ่มเติม)
และในส่วนของความเชื่อที่ว่า “ปานเกิดจากกรรมพันธุ์” เรื่องนี้ยังคงเป็นสาเหตุที่ไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่มาสนับสนุนมากเพียงพอ ดังนั้นจึงสรุปได้ว่ากรรมพันธุ์ไม่ใช่สาเหตุที่ทำให้เกิดปานได้ค่ะ
ทำความรู้จัก ปาน (Birthmark) มีกี่ประเภท?
ประเภทของปานมีอยู่ 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ “ปานแดง (Vascular Birthmarks)” และ “ปานดำ (Pigmented Birthmarks)”
ปานแดง (Vascular Birthmarks)
เป็นปานที่มีลักษณะเป็นรอยช้ำสีแดง ชมพู และม่วง ปานแดงมักเกิดจากความผิดปกติของหลอดเลือด สามารถเกิดขึ้นได้ตั้งแต่แรกเกิด และยังสามารถจางไปได้เองขึ้นอยู่กับลักษณะปานแดงที่เป็น ซึ่งปานแดงสามารถแบ่งออกได้อีก 3 ชนิด ดังนี้
-
-
ปานสตรอว์เบอร์รี่ (Strawberry Hemangioma)
มีลักษณะเป็นจุดสีแดงนูน เมื่อจับไปจะมีความนุ่มคล้าย ๆ กับรอบแผลเป็นคีลอยด์ ปานสตรอว์เบอร์รี่มักเกิดขึ้นในเด็กแรกเกิดและเด็กทารกวัย 1-2 เดือน โดยจะขึ้นตามใบหน้า หนังศรีษะ และตามหน้าอก เมื่อเด็กที่มีปานลักษณะนี้อายุ 7 ปีขึ้นไปปานจะค่อย ๆ เล็กลง (แต่ในบางเคสก็อาจเกิดการขยายใหญ่ขึ้นได้ซึ่งจะส่งผลต่อการใช้ชีวิตในประจำวันได้)
-
ปานแดงเส้นเลือดฝอย (Port-Wine Stain)
เป็นปานแดงถาวร ที่สามารถเกิดขึ้นได้ตั้งแต่แรกเกิด โดยในช่วงแรกเกิดปานชนิดนี้จะมีสีชมพูหรือสีแดง แต่เมื่อเด็กโตขึ้นปานจะมีสีคล้ำขึ้น โดยส่วนมากปานแดงเส้นเลือดฝอยมักเกิดขึ้นที่ใบหน้าและลำคอ มีขนาดใหญ่ และไวต่อฮอร์โมน เมื่อเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ การตั้งครรภ์ หรือ วัยทอง จะส่งผลให้ปานชนิดนี้มองเห็นได้ชัดขึ้น
-
แซลมอน แพตช์ (Salmon Patch)
เป็นปานแดงที่มีลักษณะเรียบ พบได้บ่อยในเด็กแรกเกิดอัตราส่วน ⅓ โดยส่วนมากปานแซลมอนแพตช์จะพบที่ ท้ายทอย เปลือกตา หน้าผาก และระหว่างหัวคิ้ว หากปานชนิดนี้หากเกิดที่บริเวณคิ้วหรือหน้าผากสามารถหายได้เอง แต่หากเกิดขึ้นที่ท้ายทอยจะไม่หายไปเองค่ะ
-
ปานดำ (Pigmented Birthmarks)
ปานดำ หรือ ปานโอตะ เป็นลักษณะของปานที่มีสีน้ำตาล ดำ น้ำเงิน และน้ำเงินเทา มีผิวสัมผัสที่ทั้งเรียบเนียนและนูน สามารถเกิดขึ้นได้ตั้งแต่วัยแรกเกิด ในทางการแพทย์คาดว่าสาเหตุที่ทำให้เกิดปานดำ คือความผิดปกติของเม็ดสีเมลานินใต้ผิวหนังที่ผิดปกติ โดยในปานดำสามารถแบ่งประเภทได้อีก 3 ประเภทดังนี้
-
-
ปานดำแต่กำเนิด (Congenital Melanocytic Naevi)
คือปานดำที่พบตั้งแต่วัยแรกเกิด มีลักษณะเป็นไฝสีดำเข้ม ขนาดใหญ่ตั้งแต่ 1.5 -2.0 ซม. เมื่อกดจะไม่รู้สึกเจ็บ ตรงบริเวณที่มีปานจะมีขนขึ้นมาร่วมด้วย ปานดำแต่กำเนิดมักเกิดขึ้นตามหนังศรีษะและแขนขา (ปานดำแต่กำเนิดหากมีขนาดใหญ่ยิ่งแสดงถึงความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งผิวหนังที่สูงขึ้น)
-
ปานสีกาแฟใส่นม (Café-Au-Lait Spots)
เป็นปานที่มีลักษณะเป็นรอยปื้นสีน้ำตาล ในบางคนเป็นสีเทา มีรูปร่างคล้ายกับทรงรีรูปไข่ มักพบในเเด็กแรกเกิด 1-2 จุดตามร่างกาย แต่หากพบว่ามีปานลักษณะนี้มากกว่า 6 จุด ควรไปปรึกษาแพทย์เพิ่มเติม เพราะรอยปานเหล่านี้สามารถสื่อถึงโรคเท้าแสนปมได้ค่ะ
-
ปานมองโกเลียน (Mongolian Spots)
คือปานดำที่มีสีน้ำเงินเทา คล้ายกับรอยเขียวฟกช้ำ ปานดำมองโกเลียนสามารถหายได้เองเมื่ออายุ 4 ปีขึ้นไป ปานชนิดนี้มักเกิดในผู้ที่มีผิวสีเข้มสามารถเกิดขึ้นได้ทั้วทั้งร่างกาย
-
ข้อขอบคุณข้อมูลจาก https://www.healthline.com/health/birthmark
เกร็ดน่ารู้! ความเชื่อต่าง ๆ เกี่ยวกับเรื่องปาน
สังคมไทยกับความเชื่อถือเป็นของคู่กัน เช่นเดียวกับ “ความเชื่อในเรื่องปาน” ที่หลายคนมักมองว่าหากใครมีรอยปานคือคนที่ถูกทำตำหนิไว้เมื่อในอดีตชาติ ซึ่งเรื่องนี้หมอไม่ขอยืนยันว่าจริงแค่ไหน! แต่ในทางการแพทย์การมีรอยปานไม่ว่าจะเป็นสีดำหรือสีแดง ล้วนส่งผลทั้งในด้านของสุขภาพและความงาม
ปัญหารอยปานที่ส่งผลต่อสุขภาพ : ปานในบ้างชนิดสื่อถึงปัญหาสุขภาพความแข็งแรงของผิว หากไม่ได้รับการดูแลและป้องกันที่ถูกต้อง อาจนำไปสู่โรคผิวหนังที่มีความรุนแรงได้
ปัญหารอยปานที่ส่งผลต่อความงาม : แค่ปัญหาผิวไม่กระชับ ผิวไม่เรียบเนียน ก็เรียกได้ว่าสร้างความกังวลใจให้เราไม่น้อย แต่หากว่ามีรอยปานเกิดขึ้นที่ใบหน้าและผิวกายจนยากจะปกปิด ย่อมส่งผลต่อความมั่นใจของผู้ที่มีปัญหานี้ไม่น้อยเลยค่ะ
ไม่ว่าจะในแง่ของความเชื่อเรื่องปานหรือเหตุผลทางวิทยาศาสตร์ การมีปานถือเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นได้กับใครหลายคน แต่ทั้งนี้หากพบว่าเรามีปานแล้วสร้างความไม่สบายใจ การเข้ามาปรึกษากับแพทย์ผิวหนังและรับการรักษาต่อไปจะเป็นการดีที่สุดค่ะ
รักษาปาน กำจัดปาน วิธีไหนดี เห็นผลไว!
การรักษาปาน วิธีไหนเห็นผลดีที่สุดในตอนนี้คงไม่มีอะไรสู้ “การเลเซอร์ลบรอยปาน” ได้อีกแล้วค่ะ เพราะการเลเซอร์คือเทคโนโลยีที่ปล่อยแสงเลเซอร์ในความยาวคลื่นที่สามารถควบคุมได้ แพทย์สามารถเลือกใช้คลื่นความยาวของแสงเลเซอร์ที่เหมาะสมกับลักษณะปานที่เป็นได้อย่างมีประสิทธิภาพสูง เห็นผลไว (จะให้ผลลัพธ์ที่ชัดเจนที่สุดเมื่อทำซ้ำ 3-6 ครั้งขึ้นไป) ซึ่งเครื่องเลเซอร์ที่นิยมใช้ในการกำจัดปานในปัจจุบันก็มีหลายเครื่องด้วยกันเลยค่ะ อาทิเช่น เครื่อง Pico Plus Laser, Picoway, Picosure เป็นต้น ซึ่งการเลเซอร์ปาน สามารถลบรอยปานได้หลายชนิด ไม่ว่าจะเป็น การรักษาปานแดง การรักษาปานโอตะ หรือ ปานดำ
เลเซอร์ปาน ที่ไหนดี? เลือกยังไงไม่ให้พลาด
หากต้องการลบปานเลือทำเลเซอร์ปาน ที่ไหนดี? ขอแนะนำเป็นที่ Amara Clinic (เอมาร่าคลินิก) เลยค่ะ ที่นี่เราใช้เครื่อง Pico Plus Laser ในการรักษาปัญหารอยปานชนิดต่าง ๆ ซึ่งเครื่องเลเซอร์รุ่นนี้ เป็นน้องใหม่ล่าสุดจากในตระกูล Pico Laser ที่หลายคนน่าจะคุ้นเคยกันดี
ความโดดเด่นของการทำเลเซอร์ปานโดยเครื่อง Pico Plus คือการกำจัดเม็ดสีเมลานินที่ปกติได้อย่างละเอียด ช่วยให้ปานดำต่าง ๆ จางลงตั้งแต่ครั้งแรก พร้อมทั้งยังช่วยลดปัญหาปานแดงได้อีกด้วยค่ะ นอกจากนี้ผลพวงของการเลเซอร์ Pico คือ ตัวพลังงานเลเซอร์จะเข้าไปช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนให้ผิว ทำให้ผิวเนียนนุ่ม แข็งแรง และมีความกระจ่างใสยิ่งขึ้น
เลเซอร์ปานที่ Amara Clinic ผิวสวยไร้ปานอย่างเห็นผล!
- ดูแลปัญหาผิวโดยแพทย์ผิวหนังเฉพาะทาง
- เครื่องเลเซอร์คุณภาพสูง มีมาตรฐาน
- รอยปานจางลงตั้งแต่ทำครั้งแรก
- หลังทำผิวไม่ไหม้ ไม่บาง
- มีทีมผู้เชี่ยวชาญดูแลหลังการขาย พร้อมให้คำปรึกษา
บทความที่เกี่ยวข้อง
สรุป
ทุกคนก็ได้ทราบกันมากขึ้นแล้วนะคะว่า “ปานเกิดจากอะไร?” รักษายังไง ซึ่งอย่างที่หมอได้กล่าวไปทั้งหมดก็สรุปได้ว่า สาเหตุของการเกิดปานยังคงเป็นเรื่องที่คาดการณ์สาเหตุได้จากหลายปัจจัย ไม่ว่าจะเป็นความผิดปกติของเซลล์หรือเม็ดสีใต้ผิวหนัง แต่ทั้งนี้ก็ไม่อาจยืนยันได้ 100% ว่าปานของแต่ละคนจะเกิดจากสาเหตุเหล่านี้อย่างเดียวได้หรือไม่ ดังนั้นหากใครที่ต้องการคำตอบที่แม่นยำที่สุด หมอแนะนำให้เข้าไปปรึกษาแพทย์ผิวหนังจะดีที่สุดค่ะ แต่หากว่าต้องการกำจัดปานดำต่าง ๆ ก็สามารถเลือกมาที่ Amara Clinic ได้เลยค่ะ
